Adieu God?

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Joost Eerdmans, de kersverse lijsttrekker van Leefbaar Rotterdam, groeide op in een gereformeerd gezin in Harderwijk. ‘Het was een vanzelfsprekendheid om naar de kerk te gaan. Joost vond de kerk een rustpunt 'Maar als je ouder wordt, wil je langer slapen.’ Joost geloofde als kind oprecht in God. ‘God was iemand bij wie je terecht kon met je belangrijkste vragen: of je konijn zou blijven leven. En als je ruzie had, vroeg je vergeving.’ Toch ebde zijn geloof langzaam weg en hij besloot geen belijdenis te doen. In zijn studententijd ontmoette hij de atheïstische Femke, met wie hij in 2006 trouwde, in de kerk, door zijn moeder. ‘Het geloof is toch een rustpunt in het leven, maar als je me direct zou vragen of ik in God geloof, dan zeg ik nee.’

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Gretta Duisenberg werd landelijk bekend in 2002, toen ze als vrouw van de eerste president van de Europese Centrale Bank, Wim Duisenberg, een Palestijnse vlag aan hun woning hing. Haar zoon bidt voor haar, zij doet af en toe schietgebedjes – is Gretta Duisenberg echt los van God? Ze was 17 toen ze besloot belijdenis van haar geloof te willen doen, uitzonderlijk jong in haar kerk. “Ik was 100% overtuigd.” Toen de dominee haar vroeg wat ze zou doen als ze een niet-kerkelijke man zou ontmoeten, antwoordde ze uit volle overtuiging dat ze daar nooit mee zou trouwen. Een paar jaar later kwam ze een niet-gelovige man tegen. De avond voor de bruiloft kwam de dominee met drie ouderlingen langs om haar over te halen om het huwelijk af te blazen. Gretta Duisenberg vertelt in de uitzending aan Tijs van den Brink hoe ze als jonge moeder kanker kreeg, waardoor ze jaren in

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Gepensioneerd dominee Carel ter Linden was naar eigen zeggen een té gelovig jongetje. “Vader, vertel nog eens over die kruisiging,” vroeg hij met enige regelmaat. Na zijn pensionering ging hij zich verder verdiepen in wat hij precies geloofde. Na de dood van zijn vrouw verloor hij het geloof in een hiernamaals. Vervolgens liet hij het beeld van een persoonlijke God los, met name toen hij zich ging verdiepen in de werking van het proces van evolutie. “Dat proces is te wreed om door een God geschapen te zijn.” Ter Linden vraagt ook naar de ontwikkeling van het geloof van presentator Tijs van den Brink. Ze blijken beiden adieu gezegd te hebben tegen het godsbeeld van hun jeugd, maar hebben er allebei een heel ander godsbeeld voor in de plaats gekregen. Volgens Ter Linden is God nergens zonder mensen.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Tijs is benieuwd wat Wouke aan Jezus zou vragen als ze Hem mocht interviewen. En tenslotte wil Wouke van Tijs weten hoe hij kan blijven geloven, terwijl hij als journalist weet hoe de wereld in elkaar zit.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Cabaretier Mike Boddé (o.a. bekend van de Mike & Thomas Show) kwam als kind regelmatig in de kerk van de Remonstrantse Broederschap, een vrijzinnig kerkgenootschap waar zijn moeder in de kerkenraad zat. 'Ik had een hekel aan die sombere, gedragen muziek. Die paste voor mijn gevoel niet bij waar het over zou moeten gaan in een viering.' Als student verdiept hij zich in allerlei oosterse religies en gaat een tijdje als zenboeddhist door het leven. Op zijn 22e raakt hij in een diepe depressie, die hij beschreef in het boek Pil. In wanhoop zoekt hij zijn heil bij allerlei alternatieve genezers, die hem geen van allen kunnen helpen. De oplossing komt na zeven jaar in de vorm van een pil. In de loop der jaren is hij steeds kritischer geworden op religie. 'Ik heb een hekel aan mensen die voor anderen bepalen wat ze moeten geloven.'.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Petra verzette zich al jong tegen het kerkelijke mannenbolwerk, vertelt ze aan Tijs van den Brink. ‘Het geloof had zonder vrouwen niet bestaan. De eerste gelovigen waren vrouwen.’ De manische depressiviteit van haar vader en de conflicten die ze met hem had, deed haar uiteindelijk besluiten het contact met hem te verbreken. Nu kijkt ze in liefde en met mildheid naar haar inmiddels overleden vader. Volgens Petra komt dat door de troost van God, die ze een innerlijke stem noemt. Die stem kan ook kritisch zijn. ‘Als mijn schaduwkanten naar boven komen, jaloersheid of boosheid, dan is God irritant. Als een kritische vader die me daarop wijst.’ Petra heeft definitief afstand genomen van de kerk. ‘Waarom is de kerk zo dwingend? Waarom zit er zoveel ‘verbod’ in?’

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? BNN-presentator Filemon Wesselink wordt als kind gedoopt door een dominee en een pastoor, omdat zijn vader katholiek en zijn moeder gereformeerd is. ‘Dat was revolutionair in die tijd. De dominee en pastoor wisten niet hoe ze het vorm moesten geven, dus mijn moeder heeft de dienst in elkaar gezet .’ Filemon heeft goede herinneringen aan zijn kerkelijke opvoeding. ‘Onze kerk had de mooiste kerststal. Mijn moeder bakte een kerststol die we midden in de nacht, na de mis, met elkaar opaten.’ Rond zijn zeventiende neemt hij langzaam afstand van het geloof. ‘Op een gegeven moment zit je tussen de ouwe lui in de kerk. Later sloot ik me aan bij een filosofieclubje en kwam ik erachter dat de verhalen in de Bijbel onlogisch zijn. Ik ben iemand van de logica, het moet kloppen.’ Tenslotte vertelt Filemon aan Tijs waarom hij het moeilijk vindt om zijn kinderen zonder

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Adjiedj groeit op in Suriname. Zijn vader is moslim en zijn moeder Hindoe. Om samen één geloof te kunnen kiezen, bezoeken ze alle stromingen. Bakas: ‘De dominee van de Nederlands Hervormde kerk kwam het meest overtuigend over.’ Wekelijks gaat het gezin keurig opgedirkt naar de kerk. Ook als zijn vader alcoholist en gewelddadig wordt. ‘Het toneelstukje op zondag ging door en je bidt in de hoop dat het verandert, maar het veranderde niet. Toen vervaagde ook het bezoek aan de kerk.’ Als Adjiedj op zijn achttiende naar Nederland komt om te studeren, heeft hij geen behoefte meer om naar de kerk te gaan. Als zijn eerste man kanker krijgt en overlijdt, heeft Adjiedj een zeer negatieve ervaring met zijn christelijke schoonfamilie. Dat is de druppel die de emmer doet overlopen.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Ondanks ingrijpende gebeurtenissen in zijn leven, zoals de scheiding van zijn ouders en het vroege overlijden van hen beiden, heeft Boris nooit meer de behoefte gehad om zich opnieuw in het geloof te verdiepen. Hij ging voor D66 juist de barricaden op om privileges van gelovigen ter discussie te stellen. Tijs van den Brink is benieuwd waar deze drive vandaan komt.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Haar geloofsbeleving veranderde, nadat ze op haar twintigste seksueel werd aangerand door een bekende. Op zoek naar houvast sloeg ze de Bijbel open. ‘Ik las het verhaal van een vrouw die na een verkrachting moest zwijgen, omdat ze anders schaamte over haar familie zou brengen. Dat was het láátste dat ik nodig had. Sindsdien heb ik de Bijbel niet meer gelezen.’ Tijs vraagt Zarayda of ze echt gelooft dat God wil dat je zwijgt over een aanranding. Zarayda stelt Tijs de wedervraag: ‘Waar is God op zulke momenten?’ Zarayda heeft jarenlang haar aanranding diep weggestopt. Tijdens haar werk voor Spuiten en Slikken kwam ineens alles terug. ‘God heeft gemaakt dat ik spuiten en slikken ging presenteren. Ik moest aan de slag met deze negatieve seksuele ervaring.’ Uiteindelijk heeft ze de dader kunnen vergeven. ‘ Love your enemy. Ik kan me alleen losmaken uit de slach

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Jack Spijkerman groeide op in de gereformeerde kerk van IJmuiden. Jack deelde als kritische puber na de dienst stencils uit met alle veranderingen die hij wilde doorvoeren. Hij breekt definitief met de kerk als hij na drie maanden huwelijk van zijn vrouw scheidt. De kerk laat Jack weten dat hij beter kan verhuizen, want hij geeft tenslotte les op de plaatselijke basisschool en is als gescheiden man een slecht voorbeeld voor de kinderen. Vanaf dat moment wilde Jack niets meer met zijn kerk te maken hebben. Na een korte betrokkenheid bij de Kritische Gemeente in IJmuiden, een activistisch en feministisch kerkgenootschap, nam Jack definitief afstand van de kerk. Hij noemt zichzelf nu atheïst. Toch is hij nooit helemaal losgekomen van zijn gereformeerde achtergrond. ‘Toen mijn zieke oma vroeg of ik met haar wilde bidden, heb ik dat gedaan.’ Jack is ervan ove

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Lingerieontwerpster Marlies Dekkers is katholiek opgevoed en had als kind een `innerlijke dialoog' met God. Ze wilde zich vooral goed gedragen, maar voelde dat ze daarin tekortschoot. Omdat ze het vrome leven niet volhield, nam ze afstand van de, in haar ogen, strenge God. Marlies voelde zich bevrijd. Inmiddels inspireert de Bijbel haar weer. `Ik heb maar één concurrent en dat is God. Hij heeft vrouwen zo mooi geschapen. Het uitgeklede lichaam is toch het mooiste. Mijn werk is een ode aan het uitgeklede lichaam.' Het gesprek tussen Tijs en Marlies neemt een verrassende wending als Marlies het spanningsveld tussen geloof en seksualiteit benoemt. Ze verbaast zich over de ontspannen reactie van Tijs en confronteert hem daarmee.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Omroepdirecteur en presentator Jan Slagter groeit op in de christelijk gereformeerde kerk in Den Haag. Het geloof was vanzelfsprekend voor hem, maar persoonlijk raakte het hem niet. Slagter is jaloers op de ongelovige Thomas. 'Die geloofde het ook niet, maar Jezus liet zich aan hem zien, waarom doet hij dat ook niet bij mij'. Zijn geloof is dat hij hoopt dat God bestaat. Voor Max zet Slagter zich in voor zieken, armen en gehandicapten. Hij voedt hongerigen en kleedt naakten. Hij doet daarmee wat Jezus vraagt. Slagter heeft de kerk weliswaar verlaten, maar heeft hij daarmee ook 'Adieu God' gezegd?

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Lenette is 21 als ze een tekort aan zingeving ervaart. Ze belt de dominee voor een gesprek. Hij bezoekt Lenette en maakt tijdens dit gesprek misbruik van haar vertrouwen. “Hij heeft mij meer beschadigd dan wanneer iemand mij letterlijk geslagen zou hebben.” Na die ervaring trekt ze deur van de kerk achter zich dicht. Later komt ze in aanraking met de Brahma Kumaris, een spirituele beweging met oosterse invloeden. Jarenlang mediteert ze dagelijks vanaf vier uur ‘s ochtends en volgt ze lessen bij deze groep. “Ik kan zoveel liefhebben dat ik voor jou zou kunnen sterven,” zegt ze tegen Tijs van den Brink als ze vertelt over de universele liefde die ze in zichzelf ontdekt heeft. Als haar gevraagd wordt of God bestaat, komt ze na een lange stilte tot een verrassend antwoord.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Als kind ging Sharon regelmatig naar de katholieke kerk. Na het lezen van een artikel met uitspraken van de paus over condooms in Afrika besloot ze zich uit te schrijven uit de kerk. De pastoor met wie ze belde accepteerde haar uitschrijving niet omdat hij gehoord had dat het in Afrika te warm was voor condooms. Ze was beledigd door zijn antwoord, maar ze liet het er maar bij zitten en heeft zich nog steeds niet uitgeschreven. Tegen Tijs van den Brink vertelt ze waarom ze de uitschrijving uit de kerk niet doorgezet heeft en wat het verband is tussen haar gelovige opvoeding en haar keuze voor de SP.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Hij vraagt stilte voor elke maaltijd, dé gelegenheid voor zijn ploeggenoten om grappen uit te halen, zoals het strooien van zout in zijn soep. Door zijn drukke leven als voetballer gaat Hans steeds minder naar de kerk. Tijs ontmoet Hans in de Sint-Petrus'-Bandenkerk in Leende waar zijn kinderen zijn gedoopt. Ook is zijn vrouw Karen, die in 2009 aan kanker overleed, vanuit deze kerk begraven. Tijs is benieuwd hoe Hans zijn geloof en professionele voetbalcarrière heeft gecombineerd en of de dood van zijn vrouw zijn geloof in God heeft veranderd.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Cabaretier en televisiepresentator Jörgen Raymann wordt in Nederland geboren, maar groeit op in Suriname. Daar bezoekt hij samen met zijn ouders en zus Peggy de katholieke kerk. Hij wordt gedoopt, ontvangt zijn eerste heilige communie en het vormsel. Hij trouwt in de kerk en laat ook zijn kinderen dopen. Inmiddels gaat Jörgen nauwelijks meer naar de kerk. Het katholieke geloof is hem dierbaar, maar niet de enige leidraad in zijn leven. Jörgen is momenteel multireligieus. Een levensfilosofie waar Tijs meer van wil weten. Het resultaat is een levendig gesprek tussen twee totaal verschillende gelovigen.

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Al snel wordt de link gelegd met haar eigen leven en gaan alle interviews over haar religieuze achtergrond en de afstand die ze daarvan heeft genomen. Tijs praat met Franca over de gevolgen van haar keuze om zichzelf geen christen meer te noemen. Als je hele wereldbeeld op het christendom is gebaseerd en je neemt daar afstand van, welke levensvisie komt daarvoor in de plaats?

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Als Youp voor zijn studie van Bussum naar Amsterdam verhuist, verwatert zijn geloof. Hij begint een hekel te krijgen aan de 'schijnheiligheid' binnen de kerk. Nog steeds heeft Youp veel moeite met gelovigen die het 'zeker weten'. Al begrijpt hij dat mensen steun en troost ontlenen aan hun geloof en de kerk, voor hem hoeft het niet meer. Hoe zal het gesprek tussen Youp en presentator Tijs van den Brink verlopen?

In Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met kerkverlaters. Zij zijn christelijk opgevoed en gingen vroeger naar de kerk. Wat is daarvan over? Haar kinderlijk geloof krijgt een forse knauw tijdens potjes monopoly tegen nonnen op het internaat. Haar ouders proberen haar nog bij de kerk te houden maar de leiders van de kerk staan dan al tussen haar en Jezus in. Ze heeft het gevoel dat ze niet meer gelooft maar durft dat niet hardop te zeggen. Waarom Jezus van Goedele Liekens toch een kus krijgt, vertelt ze Tijs van den Brink in "Adieu God?"