Nooit Meer Slapen

Hester Knibbe is dichter. Ze debuteerde in 1982 met de bundel ‘Tussen gebaren en woorden’. Sindsdien publiceerde zij nog een tiental bundels, die onder andere werden bekroond met de Herman Gorterprijs, de Anna Blamanprijs en de Adriaan Roland Holstprijs. Daarnaast was Knibbe voorzitter van de Nederlandse afdeling van schrijversorganisatie ‘PEN’, die zich inzet voor vrijheid van meningsuiting en samenwerking tussen schrijvers, en was ze in 2015 en 2016 stadsdichter van Rotterdam. In haar nieuwste bundel ‘Barcode van stilte’ wil Knibbe vat krijgen op de fundamenten onder ons bestaan. In de bundel gaat ze op zoek naar de stilte. De stilte die je kunt ervaren in de marge van de samenleving, of juist in de hectiek ervan.  Femke van der Laan gaat met Hester Knibbe in gesprek.

Hadewych Minis is actrice, theatermaker en zangeres. Voor haar rol in de film 'Borgman' won Minis haar eerste Gouden Kalf en voor de vertolking van Rachel Hazes in ‘Bloed, Zweet & Tranen’ volgde de tweede. Ook speelde ze in films en series als 'Toni Erdmann' en 'Tokyo Trial' en dit jaar was ze te zien in de serie 'Bennie'. In 2021 speelde Minis de one woman show ‘Girls en Boys’ en vertelde ze het verhaal van een jonge vrouw die haar grote liefde ontmoet op een vliegveld. Voor deze monoloog won zij de Theo d’Or. In het nieuwe theaterstuk ‘Cruel Summer’, te zien op theaterfestival de Parade, creëert Minis samen met Stephanie Louwrier een 30-minuten-durende oestrogeenbom. In een tijd waarin het vooral om ‘ik’ gaat en steeds minder om ‘wij’, gaan zij met humor en muziek op zoek naar de dialoog met elkaar. Femke van der Laan gaat met Hadewych Minis in gesprek.

Marian Markelo is Okomfo, oftewel Wintipriester Nana Efua. Tot haar pensionering in 2021 was zij docent verpleegkunde aan het Regionaal Opleidingscentrum. Toen Markelo 23 jaar was begon zij haar opleiding tot Winti priesteres. Hier leerde zij over rituelen, kruiden, omgaan met Winti-goden en voorouderlijke geesten. Markelo was bestuurder bij NiNsee en is oprichter van het NIRASE: het Nationaal Winti Instituut ter rehabilitatie en profilering van Winti. Als kenner van het Afrikaans Surinaams historisch-, spiritueel- en sociaal erfgoed werkt ze samen met diverse kunst- en cultuurinstellingen en organiseert ze erfgoed reizen naar West-Afrika, Zuid-Amerika en de Caraïben. Jaarlijks verricht zij op Keti Koti, op 1 juli, het plengoffer bij de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname en Caribisch Nederland in het Oosterpark in Amsterdam.  Lotje IJzermans gaat met Marian Markelo in gesprek.

Maarten van der Graaff is schrijver en dichter. In 2013 debuteerde hij met ‘Vluchtautogedichten’, in 2014 werd deze bekroond met de C. Buddingh-prijs. Een jaar later kwam hij met zijn tweede bundel, genaamd ‘Dood werk’ die de J.C. Bloem-poëzieprijs ontving. Zijn debuutroman ‘Wormen en engelen’ kwam uit in 2017. Later volgden nog de dichtbundel ‘Nederland in stukken’ en zijn tweede roman ‘Onder asfalt’.  Nu komt Van der Graaff met zijn vierde dichtbundel ‘Huishoudboekje van de verborgen dingen’. In de bundel reflecteert hij op zijn vaderschap op jonge leeftijd en geeft hij antwoord op de vraag ‘Hoe kan ik goed zijn voor mijn zoon en de wereld?’ Dwars door de bundel heen woekert er over iedere bladzijde nog een andere tekst. Het is een gesprek met Tata Steel over verdriet, vervuiling en poëzie. De rollen van Tata Steel en de dichter worden afwisselend gespeeld door Van der Graaff en kunstmatige intelligentie.

Eric de Vroedt is regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater. Hier regisseert hij naast zelfgeschreven teksten ook hedendaags en nieuw geschreven repertoire. In zijn werk is hij op zoek naar de dingen die ons als mens binden. Dit deed hij in stukken als ‘The Nation’, ‘De eeuw van mijn moeder' en 'Brown Sugar Baby’.  Op Holland Festival gaat ‘De seizoenen’ in première, een grootse theatermarathon naar de boeken ‘Herfst’, ‘Winter’, ‘Lente’ en ‘Zomer’ van Ali Smith. In haar romans verweeft de Schotse auteur grote maatschappelijke veranderingen met intieme persoonlijke verhalen. Het is een theatertrip vol vriendschappen, natuurbeelden, vergeten kunstenaars en verzet. Bij ‘De seizoenen’ maak je in één dag een heel jaar mee. Femke van der Laan gaat met Eric de Vroedt in gesprek.

Fons Welters is galeriehouder. In de Jordaan, in Amsterdam, staat Galerie Fons Welters, die sinds 1985 bekend staat om zijn oog voor jong talent en het ondersteunen van nieuwe (inter)nationale kunstenaars. Na veertig jaar zal de galerie haar deuren definitief sluiten. Het nieuwe boek ‘Galerie Fons Welters' gaat over de afgelopen veertig jaar waarin de galerie een van de grootste galeries van Nederland werd. Veel kunstenaars vonden er een platform voor hun artistieke ontwikkeling, ook voor ideeën die op veel andere plekken niet geaccepteerd zouden worden Welters weet nog niet wat hij hierna zal gaan doen, “ik blijf in ieder geval naar kunst kijken.” Femke van der Laan gaat met Fons Welters in gesprek.

Mas van Putten is chef. Samen met haar partner, Carl Lemette-Polhaupessy, vormen zij ‘De Vrouw met de Baard’. Het is een culinair duo dat samen kookt, schrijft, fotografeert en verhalen vertelt.  Ze brengen een mix van de Indische, Molukse en bredere Aziatische keuken naar tafel met een combinatie van hun eigen persoonlijkheid en roots. Dit doen ze met hun catering, restaurant, kookboeken en zij koken op festivals en keukens door het hele land. Eerder schreven zij: ‘Soulfood’, over gerechten die vrienden en families van over de hele wereld samenbrengen, en ‘Jiwa’, met 88 recepten uit Azië. Nu komt het duo met hun derde boek ‘Maluku’ die de lezer meenemen naar de bron. Ze reisden naar het spirituele hart van de Molukken en verzamelden daar verhalen. Het resultaat is een boek met recepten, foto’s en muziek: een archief van smaak, cultuur en herinneringen. Femke van der Laan gaat met Mas van Putten in gesprek.

Alma Mustafić is onderwijskundige en mensenrechtenactivist. Zij doet onderzoek naar de maatschappelijke impact van kunst en cultuur en doceert op het gebied van mensenrechten. Haar passie voor mensenrechten komt voort uit haar eigen wortels. In 1995 overleefde ze de genocide in Srebrenica, maar haar vader (die onderdeel was van Dutchbat) niet. Ze hield de Nederlandse Staat verantwoordelijk voor de dood van haar vader en de Hoge Raad oordeelde in 2013 in haar voordeel. Mustafić zag dat de verhalen van de eerste en tweede generatie overlevenden vaak onderbelicht blijven. Met de podcast ‘De elf stemmen van Srebrenica’ en gelijknamige tentoonstellingen, te zien in Nationaal Monument Kamp Vught en FOTODOK (Utrecht), vertelt zij de verhalen van Bosnische Nederlanders over de genocide. Zo wil zij deze verhalen een blijvende plek in de geschiedenis geven.   Ernst-Jan Pfauth gaat met Alma Mustafić in gesprek.

Victor D. Ponten is regisseur en scenarist. Hij maakte allerlei commercials en videoclips, zoals die van ‘Dom, Lomp en Famous’, maar hij is vooral bekend van zijn speelfilms ‘Rabat’, ‘Wolf’ en ‘Catacombe’. Ook schreef, regisseerde en was hij showrunner voor series als ‘Mocro Maffia’ en ‘Tatta’.  In het docudrama ‘Het Grote Offensief’ neemt hij je mee naar het najaar van 1944, een cruciaal moment in de bevrijding van Zuidwest-Nederland. 'Het Grote Offensief' is geen normale documentaire, maar een mix van nagespeelde scènes en echte beelden uit de oorlog. De serie werpt een nieuw licht op deze vergeten strijd en laat de impact op soldaten en burgers zien. Femke van der Laan gaat met Victor D. Ponten in gesprek.

Miranda Lakerveld maakt opera’s en muziektheater. Met haar werk wil ze het begrip opera verbreden. Dit doet ze onder andere als oprichter en artistiek directeur van World Opera Lab (WOL). Daarmee overbrugt ze culturele verschillen en reflecteert ze op poëtische wijze op maatschappelijke kwesties. Lakerveld maakte vier voorstellingen om zich voor te bereiden op ‘Ring of our time’, een voorstelling die op het Holland Festival in première gaat. WOL komt met veertig artiesten van over de hele wereld samen om de voorstelling te spelen, met een combinatie van klassieke en traditionele instrumenten. Met de muziek vertellen ze het verhaal van de Goden en Godinnen, die zich zorgen maken over de wereld die zij hebben gecreëerd. Het lang bestaande evenwicht tussen mensen, dieren en de natuur is nu in gevaar. Femke van der Laan gaat met Miranda Lakerveld in gesprek

Dai Carter is oud-commando speciale operaties. Zijn ervaring en kennis van zijn jaren bij de commandotroepen verwerkte hij in de boeken ‘Nu of nooit’ en ‘Mentale Kracht', waarin hij open is over zijn eigen mentale gezondheid en de paniekaanvallen waar hij last van had. Daarnaast is hij een van de hoofdinstructeurs in het tv-programma 'Kamp Van Koningsbrugge’ en was hij te zien in het programma ‘Strijders’, waarin hij een team naar de overwinning wil loodsen in een militair kampioenschap. In zijn nieuwe boek ‘Schokbestendig’ bundelt hij samen met Derek de Vries, ook oud-commando, zijn expertise tot een handleiding voor dagelijkse noodsituaties. Een weerbare samenleving begint volgens hen bij het individu. Femke van der Laan gaat met Dai Carter in gesprek.

Mildred Roethof is regisseur, programma- en documentairemaker. In haar documentaires belicht ze sociaal maatschappelijke thema's over mens en natuur in binnen- en buitenland. Zo maakte zij ’Sex Sells’, ‘Rauw&Puur’, ‘Allemaal Lesbisch’, ‘Onder Elkaar’ en ‘Leven in de frontlinie’.  In aanloop naar het EK Vrouwenvoetbal volgde Roethof vier jonge voetbaltalenten die alles op alles zetten om het hoogst haalbare te halen: het Nederlands elftal. De weg naar een carrière als prof is voor deze meiden een stuk hobbeliger dan voor jongens met hetzelfde talent. Dat brengt grote uitdagingen met zich mee, op én buiten het veld. Die uitdagingen legt ze vast in de driedelige serie ‘Oranje Dromen’. Femke van der Laan gaat met Mildred Roethof in gesprek.

Jacqueline Oskamp is schrijver en muziekjournalist. Ze studeerde politicologie en kwam terecht in de muziekjournalistiek, met publicaties in onder meer de Volkskrant, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Ze werkte als muziekprogrammeur bij ‘Huis aan de Werf’ en regisseerde de documentaire ‘Op zoek naar een vergeten toepassing’ over componist Dick Raaijmakers. Tien jaar lang was ze actief op de redactie van de Boeddhistische Omroep, waar haar interesse in zen, kunst en maatschappij samenkwam. De afgelopen vijftien jaar richtte ze zich op het schrijven van boeken als ‘Radicaal gewoon’ en ‘Een behoorlijk kabaal’, waarin ze haar ervaringen uit de muzikale journalistiek verwerkt. Nu komt Oskamp met ‘Groots is de Liefde’, een biografie van componist Louis Andriessen. Ze kreeg hiervoor toegang tot zijn privé-archief, sprak met mensen uit zijn omgeving en woonde belangrijke uitvoeringen van zijn werk bij. Eva Koreman gaat met Jacqueline Oskamp in gesprek.

Yvonne Kroonenberg is schrijver en psycholoog. In de jaren tachtig begon ze met het schrijven van columns voor bladen als ‘Playboy’ en ‘Margriet’, waarin ze openhartig en met humor schreef over de liefde, het ongemak en alles daartussen. Met boeken als ‘Alles went behalve een vent’ groeide ze uit tot een toonaangevende stem in de literaire non-fictie over relaties en familiebanden. In haar vorige boek ‘Leven voor gevorderden’, richtte ze zich op ouder worden, met haar kenmerkende mix van scherpte, humor en ontregeling. In Kroonenbergs nieuwste boek ‘Wormen en aarde. De volkstuin’, vertelt ze over de zomers in haar tuin, waar ze de volkstuin, al hun bezoekers en de aarde leert kennen. Femke van der Laan gaat met Yvonne Kroonenberg in gesprek.

Geert Lageveen is acteur, regisseur en schrijver. Sinds 2000 is hij verbonden aan Orkater, waar hij voorstellingen als ‘De Gliphoeve’, ‘Lost in the Greenhouse’ en ‘Het Verdriet van de Zuiderzee’ regisseerde. De laatste twee horen bij zijn Friesland-trilogie, waarin hij verschillende kanten van de Friese geschiedenis en cultuur laat zien. Voor 'De terugkeer van Hans en Grietje' ontving hij, samen met Leopold Witte, een Musical Award en in 2001 werd hij bekroond met de Arlecchino voor zijn rol in 'Onder Mannen'.  Nu komt Lageveen met ‘De revolutie van de Rinsema’s, het laatste deel van zijn Friesland-trilogie. In deze poëtische muziektheatervoorstelling over twee dorpsgenoten uit de Friese veengebieden rond 1920 lopen fantasie en werkelijkheid naadloos door elkaar. De voorstelling is te zien op een openluchtlocatie bij de zandafgraving in Nij Beets.  Femke van der Laan gaat met Geert Lageveen in gesprek.

Paul Nederveen, ook bekend als St. Paul, is dj. Al achttien jaar host hij elke week de ‘Pop-O-Matic’ in TivoliVredenburg, onder het motto: Different Styles, Different People, One Love. St. Paul gelooft niet in genres, mooie liedjes is het enige dat hem interesseert.  Verder draait hij op ‘Pieces of Tomorrow’, wat hij zelf omschrijft als klassiek met een biertje, en op ‘Into the great wide open’, waar hij op het ‘Sportveld’ als dj en presentator staat. St. Paul is jaarlijks te zien op Best Kept Secret, dat dit jaar op 13, 14 en 15 juni plaatsvindt. Hiervoor mag hij de drie dagen ‘The Floor’, ook wel het hart van het festival genoemd, ombouwen tot zijn eigen ideale samenleving. Hier nodigt hij zijn favoriete dj’s, muzikanten en kleurrijke persoonlijkheden uit voor een set zonder regels.

Tessa Leuwsha is schrijver en documentairemaker. Ze debuteerde met het boek 'De Parbo-blues', waarna titels volgden als 'Solo, een liefde', over ambitie en verlangen naar een beter leven in koloniaal Suriname, en 'De wilde vaart', waarin Leuwsha met haar man een bootreis maakt over de Surinaamse rivieren en ze de veerkracht van haar geboorteland onderzoekt. Ook maakte ze de documentaire 'Moeder Suriname', die ze baseerde op haar eigen grootmoeder. Nu komt Leuwsha met het boek ‘Boni’, het verhaal van de Surinaamse held Boni. Ze raakte als tiener gefascineerd door de vrijheidsstrijder over wie zij las in het boek ‘Wij slaven van Suriname’ van Anton de Kom. In ‘Boni’ reist ze hem na, van de moerassen van Suriname tot de archieven en verhalen in Ghana, en brengt ze hem weer tot leven komen met feiten en verhalen. Atze de Vrieze gaat met Tessa Leuwsha in gesprek.

Guida Joseph is illustrator en schrijver. Ze studeerde aan de Rietveld Academie en maakte jarenlang illustraties voor kinderboeken. In 2020 verscheen ‘De rode draad’, over het kampsyndroom van haar vader. Voor dat boek ontving ze de Holocaust Literatuur Prijs.  Nu komt Joseph met het boek 'Enkele reis Sobibor’, over de briefkaarten die haar grootmoeder schreef tijdens de oorlog. Ze werd in 1943 gedeporteerd en ging op zoek naar haar zoon, de vader van Joseph. De kaarten die zij schreef, gooide zij uit de trein naar haar familie om te beschrijven wat zij zag, voelde en dacht. Vanaf 6 juni is in het Kunstkabinet van het Joods Museum een presentatie te zien van haar werk ‘Drie generaties – drie stemmen’. Hierin beschouwt en bewerkt Joseph de oorlogservaringen van haar Joodse vader en grootmoeder, en hoe die doorwerken in haar eigen leven. De presentatie bevat onder andere werk uit ‘De rode draad’ en ‘Enkele reis Sobibor’. Atze de Vrieze gaat met Guida Joseph in gesprek.

Marleen Scholten is actrice. Ze is mede-oprichter van het collectief Wunderbaum, waarmee ze sinds 2001 ruim vijfenveertig voorstellingen maakte. In 2016 verhuisde ze naar Italië, waar ze nieuwe voorstellingen maakte en samenwerkte met lokale gezelschappen. Haar voorstelling ‘La codista’ (2022) ging in première in Milaan, was te zien op het Holland Festival en werd bekroond met de Antonio Conti-prijs. Nu speelt ze in 'Bulk', dat in première zal gaan op het ‘O’ festival. De voorstelling is een muzikale reis door de wereld van transport en handel, en laat zien hoe ons consumptiegedrag soms ver gaat in zijn radicaliteit en absurditeit. Femke van der Laan gaat met Marleen Scholten in gesprek.

Jan Brokken is schrijver van romans, reisverhalen en literaire non-fictie. Zijn werk is vertaald in meer dan twintig talen, waaronder Chinees, Italiaans en Russisch. Vier van zijn boeken werden verfilmd. Hij werd bekend om zijn persoonlijke en indringende manier van geschiedenis vertellen. Zijn boek ‘I giusti’ (‘De rechtvaardigen’) werd in Italië uitgeroepen tot beste non-fictieboek van 2021. The Guardian noemde ‘The Just’ een ‘monumentaal werk’ en The New York Times prees ‘Jungle Rudy’ als een meesterwerk van verhalende non-fictie. In 2023 werd hem de Gouden Ganzenveer toegekend voor zijn indrukwekkende oeuvre. Nu komt Brokken met ‘De weemoed van de reiziger’, waarin hij reizen en kunst verweeft in veertien verhalen over kunstenaars en hun zoektocht. Een ode aan weemoed, schoonheid en de kracht van verbeelding. Femke van der Laan gaat met Jan Brokken in gesprek.