Nooit Meer Slapen

Jeroen Brouwers wint de Libris Literatuur Prijs 2021 met zijn roman 'Cliënt E Busken'. Gijs Scholten van Aschat is te gast in Nooit Meer Slapen om te praten over het verhaal. Scholten van Aschat maakte een theatermonoloog van het stuk, dat gaat over een oude man in een verzorgingstehuis die weigert nog te spreken. Vastgebonden in een rolstoel met pampers om zijn billen woedt er een tirade in zijn hoofd. Gijs Scholten van Aschat is sinds 2010 verbonden aan Internationaal Theater Amsterdam. Ook speelde hij in vele films en televisieseries, zoals Tirza, De Poel en Publieke Werken. De monoloog 'Cliënt E Busken' van Gijs Scholten van Aschat zal aan het begin van het nieuwe theaterseizoen te zien zijn.

Khalid Amakran (1991) is fotograaf. Hij maakte drie jaar lang wekelijks portretten voor de serie Jong! in NRC Handelsblad. Zijn portretten over het verstilde leven in de lockdown maken op dit moment onderdeel uit van de serie 'Stil Leven' in de Kunsthal. Daarnaast was hij mede-curator voor de Eregalerij van de Nederlandse Fotografie, te zien in het Nederlands Fotomuseum wanneer de versoepelingen het toelaten. Amakran groeide op in de Rotterdamse wijk Spangen als zoon van ouders van Marokkaanse afkomst. Als albino werd hij vaak geconfronteerd met zijn uiterlijk. Met zijn foto’s focust hij op overeenkomsten en verschillen tussen diverse groepen en individuen. Lotje IJzermans spreekt met Khalid Amakran.

Marjan Minnesma is directeur van Stichting Urgenda. Ze is opgeleid als bedrijfskundige, filosoof en jurist. Na te hebben gewerkt bij onder meer Greenpeace en een aantal universiteiten richtte ze Urgenda op, een stichting die streeft naar een circulaire economie draaiend op duurzame energie en groene grondstoffen. Nu verschijnt Bezorgde brieven, een boek waarin een verzameling brieven van Minnesma en Jan Terlouw zijn opgenomen. Beide delen hun zorgen over klimaatverandering en de bedreigingen van de natuur en de mensheid. Het zijn geen doemberichten, maar ze proberen met heldere en mogelijke oplossing een andere aanpak voor de problemen voor te spiegelen. Pieter van der Wielen spreekt met Marjan Minnesma.

Annelien de Dijn is hoogleraar moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Ze schreef eerder verschillende boeken over vrijheid. De Dijn ziet dat we vrijheid vaak beschouwen als iets wat beschermd dient te worden, bijvoorbeeld door grenzen te stellen aan onze overheden. Maar wie bedacht deze definitie en hoe is ze ontstaan? In haar boek Vrijheid reist ze door 2500 jaar vrijheidsgeschiedenis. De Dijn concludeert dat we onze hedendaagse visie op vrijheid niet te danken hebben aan de vrijheidsliefhebbers van het tijdperk van de revolutie, maar aan de vijanden van de democratie. Op Bevrijdingsdag spreekt Pieter van der Wielen met Annelien de Dijn. 

Michal Citroen is schrijver, historicus en radiomaker. In het najaar van 1945 kwam haar grootvader terug uit Auschwitz. Veel later vertelde hij haar hoe afschuwelijk de eerste jaren na de oorlog geweest waren: ‘De Nederlanders hebben zich schunnig gedragen.’ Waren de joden eigenlijk nog wel welkom in Nederland? Twintig jaar geleden publiceerde Michal Citroen het boek U wordt door niemand verwacht, waarin zij op basis van talloze gesprekken met direct betrokkenen een onthutsend beeld schetst van de behandeling die Nederlandse joden na hun terugkeer uit de kampen of onderduik ten deel viel. Het standaardwerk van Citroen is nu uitgebreid en herzien uitgegeven. Op Dodenherdenking spreekt Pieter van der Wielen met Michal Citroen.

Nancy Vermeulen is een Vlaamse wetenschapper, piloot-instructeur en ruimteambassadeur. Ze studeerde natuurkunde en sterrenkunde en werkte als lijnpiloot, en in verschillende projecten gelieerd aan de ruimtevaart. Ze staat aan het hoofd van haar eigen Space Training Academy, waar ze toekomstige private astronauten opleidt. Nu is er Iedereen Ruimtevaarder, een boek waarin ze schrijft over de uitdagingen van de mens voorbij de dampkring. Politiek machtsvertoon, wetenschap, geschiedenis, filosofie en maatschappijkritiek vermengt ze met haar eigen levensverhaal en passie voor de ruimte. Pieter van der Wielen spreekt met Nancy Vermeulen.

Marijn Houwert is trauma-arts en schrijver. Naast zijn werk als traumachirurg in het UMC Utrecht is hij onderzoeker en begeleidt hij chirurgen in opleiding. Ook blogt hij voor Medisch Contact. Als traumachirurg werkt hij in een tamelijk onzichtbare branche. In het boek Zorg voor je mensen geeft hij daarin een inkijkje. Houwert schrijft over de schietpartij in de tram in Utrecht en een jonge moeder die een zelfmoordpoging doet, en hoe dat nooit went. Hij schrijft over de opleiding, de druk tot publiceren en promoveren, en het cliché van de ‘snijgeile’ chirurg die van voetbal en snelle auto’s houdt. Atze de Vrieze spreekt met Marijn Houwert.

Maartje Wortel is schrijver. Ze debuteerde in 2009 met de verhalenbundel Dit is jouw huis. Twee jaar later verscheen haar eerste roman Half Mens. Ook schreef ze columns voor NRC Next en Trouw. In het boek De Groef schrijft Wortel over de wandeling die ze jarenlang met een vriendin maakt door het Oosterpark in Amsterdam: jarenlang tien exact dezelfde rondjes. Plotseling verhuist de vriendin en moet Wortel een nieuw ritme vinden, of ze dat nou wil of niet. Ze schrijft over verlies en vrijheid, en over vastzitten en loslaten. Pieter van der Wielen spreekt met Maartje Wortel.

Beatrice de Graaf (1976) is historicus en faculteitshoogleraar Geesteswetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Ze onderzoekt de geschiedenis van terrorisme, oorlog en geweld – en is vooral geïnteresseerd in de strijd daartegen. Op 26 april verschijnt haar boek Radicale verlossing. Hierin probeert ze te achterhalen wat veroordeelde terroristen echt denken wanneer ze aangeven hun daad in naam van een hogere instantie te plegen. Voor het project ging ze in gevangenissen met de huidige generatie terrorismegedetineerden in gesprek. Pieter van der Wielen spreekt met Beatrice de Graaf.

Daan Heerma van Voss is journalist en schrijver. Als journalist publiceerde hij in verschillende nationale en internationale kranten en tijdschriften. Als schrijver is hij onder meer bekend van boeken als Een zondagsman en Zonder tijd te verliezen. Nu is er het boek De bange mens, waarin hij onderzoekt wat angst is. Die vraag heeft Heerma van Voss, zelf van jongs af aan gekweld door angst, altijd beziggehouden. Voor dit boek ging hij toch op zoek naar de bron van onze angsten. Pieter van der Wielen spreekt met Daan Heerma van Voss.

Rosita Steenbeek is schrijver. Ze debuteerde in 1994 met 'De laatste vrouw'. Verschillende essays en romans volgden, zoals 'Schimmenrijk', 'Intensive Care', 'Ander licht' en 'Rose'. Een familie in oorlogstijd. Daarnaast is ze vaste columniste voor Italië Magazine en Trouw. Ze schreef een aantal boeken over Rome, de stad waar ze een groot deel van het jaar woont. In het nieuwe boek 'Leven in Rome', wat binnenkort verschijnt, neemt ze de lezer mee op een caleidoscopische reis door die ongewone stad. Pieter van der Wielen spreekt met Rosita Steenbeek.

Vamba Sherif is een Liberiaans-Nederlandse schrijver en journalist. Hij debuteerde in 1999 met 'Het land van de vaders'. Daarna volgden vier romans, en de verhalenbundel 'Zwart' (2018) die hij samenstelde met Ebissé Rouw. Zijn werk verscheen in verschillende talen. Sherif keert tijdens deze verwarrende pandemische tijden terug naar de tradities en lessen van zijn jeugd, die hij wil overbrengen op zijn tienjarige dochter – en de wereld. Dat doet hij met het boek 'Ongekende Liefde', waarin hij een inkijk geeft in Afrikaanse culturen en tradities, en de levens van Afrikanen die hun vaderland verlieten voor een bestaan op een ander continent. Lotje IJzermans spreekt met Vamba Sherif.

Désanne van Brederode is schrijver, filosoof en essayist. Ze debuteerde in 1994 met de roman Ave verum corpus. Later verschenen er meer romans op haar naam, en de essaybundel De ziel onder de arm. In 2018 maakte ze haar poëziedebuut met Verzonnen grond. Ook publiceerde ze in De Groene Amsterdammer en maakte ze columns voor Buitenhof. Nu is er De Tas, een roman over een vergeten tas in een drukke stationshal. De eigenaar wordt gevonden en ter verantwoording geroepen. Waarom liet hij de tas achter? Maar is de man met de tas wel de hoofdpersoon, of zijn er meer hoofdpersonen en vertellers? Pieter van der Wielen spreekt met Désanne van Brederode. 

Marcel Veenendaal is leadzanger van DI-RECT. Veenendaal was eerder te zien in theater- en musicalproducties als Jesus Christ Superstar, the Wiz en Hair. Later werd hij in het BNN-televisieprogramma Wie is Di-Rect gekozen tot nieuwe zanger van de band. Met DI-RECT scoorde hij verschillende hits, waaronder het nummer Soldier On. Op 1 mei geven DI-RECT en Residentie Orkest Den Haag een gezamenlijk livestream concert vanuit het AFAS Circustheater in Scheveningen. Het is het zevende in de reeks livestreamconcerten die de band sinds corona organiseert. Pieter van der Wielen spreekt met Marcel Veenendaal.

Peter Delpeut is filmmaker, romanschrijver en essayist. Hij was adjunct-directeur van het Nederlands Filmmuseum en ontving voor drie van zijn films een gouden Kalf. Hij publiceerde verschillende romans. Nu is er Het vergeten kwaad, een boek over filmmaker Jonas Mekas (1922-2019). Mekas schreef ooit het standaardwerk Movie Journal, maar werd er in 2018 door historicus Michael Casper van beticht dat hij verschillende zaken over de Tweede Wereldoorlog in Litouwen verkeerd zou hebben voorgesteld. Delpeut onderzocht het voorval, wat resulteerde in dit essay over geschiedschrijving versus individuele herinnering waarin hij Mekas, Casper, noch zichzelf ontziet. Pieter van der Wielen spreekt met Peter Delpeut.

Ronin de Goede is fotograaf. Hij neemt in zijn werk vaak een onderzoekende houding aan. Zo ook in de nieuwe tentoonstelling Asuka in museum IBASHO in Antwerpen, die een selectie beelden toont van de Japanse tattoo-artiest Horikazu en diens klanten. De tentoonstelling toont foto’s in een contrastrijke zwart-wit stijl, waarmee De Goede een nieuwe houding ten opzichte van het medium en de werkelijkheid probeert af te dwingen. Pieter van der Wielen spreekt met Ronin de Goede.

Saskia Goldschmidt is schrijver. Voor haar schrijverschap was ze dertig jaar lang theatermaker, producent en docent. In 2011 debuteerde ze met Verplicht gelukkig, portret van een familie, een boek waarin ze onderzoekt hoe trauma’s van ouders, behept met overlevingsschuld, worden doorgegeven aan de naoorlogse generatie. Haar romandebuut dat volgde, De Hormoonfabriek, werd genomineerd voor verschillende prijzen en in meerdere talen vertaald. Binnenkort verschijnt Dagboek uit Bergen-Belsen, een dagboek geschreven door Renata Laqueur. Goldschmidt voorzag het boek van een voorwoord en een nawoord. Lotje IJzermans spreekt met Saskia Goldschmidt.

Anna van ’t Hek is documentairemaker. Ze maakte eerder de documentaire The Amazing Agency (2014) en Badr (2019). Op 19 april wordt haar nieuwe documentaire Yab Yum uitgezonden door BNNVARA. De film vertelt het verhaal van het gelijknamige legendarische bordeel dat meer dan tien jaar geleden werd gedwongen haar deuren te sluiten, na te zijn overgenomen door het criminele circuit. In Yab Yum vertellen de mensen die ooit de harde kern van de club vormden extravagante en soms pijnlijke verhalen over de plek waar alles kon wat God verboden heeft. Pieter van der Wielen spreekt met Anna van ’t Hek.

Anniko van Santen is televisiepresentator. Ze kreeg landelijk bekendheid door vanaf 1989 verschillende programma’s te presenteren voor RTL. In 2000 stapte ze over naar TROS en twee jaar later naar de AVRO, waarvoor ze met name programma’s presenteerde over natuur en dieren. Ze is sinds 2005 het gezicht van AVROTROS-programma Opsporing Verzocht, waarvan ze ook eindredacteur is. Nu is er ook een podcast van dat programma. Ze komt erover vertellen, en ook over haar vijftien jaar werken voor Opsporing Verzocht. Pieter van der Wielen spreekt met Anniko van Santen. 

Jan Jansen is schoenontwerper. Al ruimt zestig jaar is hij een meester in kleurrijk, extravagant en grensverleggend schoenontwerpen. Jansen verwierf wereldwijd bekendheid met zijn eigenzinnige werkwijze en technische constructies die de zwaartekracht uitdagen, zoals de 'zweefhak'. Nu is er de tentoonstelling Op de leest van Jan Jansen – 60 jaar schoenen en Dutch Design in Museum JAN in Amstelveen. De tentoonstelling laat, naast werk van Jansen zelf, ook paralellen zien met andere designers. Het wil daarmee een podium voor jong talent creëren, en laat zijn Jansens generatieoverstijgende invloed zien. Pieter van der Wielen spreekt met Jan Jansen.