Bureau Buitenland

Vanavond treffen de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische collega Poetin elkaar in Alaska. Officieel draait het om mogelijke stappen richting een staakt-het-vuren in de oorlog in Oekraïne. Maar op de achtergrond tekent zich een strategisch machtsspel tussen twee wereldleiders over een mogelijke nieuwe wereldorde. Aan tafel correspondent Olaf Koens, en filosoof en hoogleraar Haroon Sheikh. Presentatie: Sophie Derkzen

In Griekenland is hulpverlening aan vluchtelingen inmiddels strafbaar gesteld, en vorige week kondigde de Griekse minister van Migratie aan dat afgewezen asielzoekers een enkelband moeten dragen. Freelancejournalist Romy van Baarsen gaat in dit verhardende klimaat op zoek naar de menselijkheid achter het Europese migratiebeleid. Tijdens haar onderzoek naar illegale terugsturen van vluchtelingen en migranten ontmoet ze de Noor Tommy Olsen van Aegean Boat Report, haar persoonlijke held. Ooit stond hij als vrijwilliger op de Griekse stranden; nu is hij de laatste waakhond van de Egeïsche Zee. Presentatie: Chris Kijne.

Vandaag reizen we naar Zuid-Korea, het land dat eind vorig jaar onverwacht wereldnieuws werd toen president Yoon Suk Yeol een staat van beleg uitriep. Zijn machtsgreep mislukte en dat was mede dankzij de burgers die massaal de straat opgingen om te protesteren.  Remco Breuker, hoogleraar en Korea-deskundige aan de Universiteit Leiden, vertelt ons over de muzikant Lang Lee die tijdens de protesten voor een publiek van twee miljoen mensen optrad. Met geestige performances stelt Lee de minder zonnige kant van de Zuid-Koreaanse samenleving aan de kaak: corruptie, seksisme en mensen die niet kunnen rondkomen. Ook de bevoorrechte positie van K-pop neemt ze op de hak, iets wat haar niet door iedereen in dank wordt afgenomen.  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Chris Kijne.

Journalist Daaf Borren vertelt over Shari, een jonge Liberiaanse activist die hij bewondert om haar moed en vastberadenheid. Ze strijdt tegen seksueel geweld en onrecht, onder meer door wekelijks in het zwart naar haar werk te gaan en protesten te organiseren. Tussen 1989 en 2003 werd Liberia verscheurd door burgeroorlogen, waarin seksueel geweld systematisch als wapen werd ingezet. Jaren later is er nauwelijks gerechtigheid: de meeste daders zijn nooit berecht en op veel plekken gaat het geweld tegen vrouwen onverminderd door. Presentatie: Sophie Derkzen

Van Moskou tot aan de keukentafel in Amsterdam – als journalist zette Derk Sauer zich zijn hele leven in voor persvrijheid. Twee weken na zijn overlijden spreekt zoon Pjotr Sauer openhartig over de man, de vader en over zijn held, de voormalige topmodel Nadezhda Rossinskaya, die recent is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 22 jaar. Over trots, inspiratie en de prijs van het vrije woord. Presentatie: Chris Kijne

In het Centraal-Afrikaanse land Tsjaad is journalistiek een risicovol beroep. Intimidatie, arrestaties en verdwijningen zijn aan de orde van de dag. Het land staat op plek 117 van 180 op de persvrijheidsranglijst van Reporters Without Borders. Antropoloog Mirjam de Bruijn doet al jaren onderzoek in de regio en volgt er jongeren die zich via social media en videoactivisme uitspreken tegen het regime. Eén van hen is haar held Zyzou. In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken.  Presentatie: Chris Kijne.

Bijna vier jaar na de val van Kaboel en de machtsovername door de Taliban, keren we terug naar Afghanistan met kunsthistoricus Nathalie Paarlberg. Zij woonde er voor de machtswisseling. Nog steeds reist ze jaarlijks door het land op zoek naar sporen van cultureel erfgoed, ondanks de verwoesting. Recent ontmoette ze haar held Rangina Hamidi, ooit de eerste vrouwelijke minister van Onderwijs van het nieuwe Afghanistan. Nu zet Hamidi haar strijd voor vrouwenrechten voort, in een land dat volgens de Verenigde Naties de meest vijandige plek ter wereld is voor vrouwen. Maar hoe voer je verzet als er nauwelijks ruimte voor is?  Presentatie: Sophie Derkzen

In Marokko, een land dat bekend staat om zijn rijke culturele diversiteit, maar tegelijkertijd geteisterd wordt door sociale en economische ongelijkheid, klinkt een steeds luidere stem van protest: die van de rapmuziek. De muzikant ElGrandeToto is uitgegroeid tot een boegbeeld van deze beweging. Met zijn confronterende teksten over drugsgebruik, en ongelijkheid, weet hij miljoenen jongeren in de MENA-regio te raken. NOS-correspondent Samira Jadir vertelt over het belang van zijn muziek en wat er achter de woorden van deze rapper schuilt.  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Sophie Derkzen.

In onze zomerserie Zomerhelden richten we onze blik op de Verenigde Staten, waar het maatschappelijke activisme onder grote druk staat nu Donald Trump weer aan de macht is. Pro-Palestijnse studenten worden gearresteerd of zelfs het land uitgezet. En wie protesteert tegen deportaties van ongedocumenteerden, krijgt te maken met zwaar politiegeweld. Toch blijven activisten vechten – vaak in de marge van het systeem. Schrijver, journalist en programmamaker Clarice Gargard vertelt over haar heldin Adrienne Maree Brown. Een denker en doener die zich ondanks alle tegenslagen onvermoeibaar inzet voor sociale rechtvaardigheid en de kracht van collectieve actie. Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag reizen we naar Soedan, waar volgens de VN de grootste humanitaire en ontheemdingscrisis van dit moment plaatsvindt. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht maar sommigen bleven, zoals Insherah Mohammed. Sinds het hernieuwde geweld woont ze in Nyala, Darfur waar ze ondanks de bombardementen en plunderingen hulp blijft verlenen. Harmen Sas, voormalig landendirecteur van Soedan voor hulporganisatie ZOA, woonde lange tijd in het land en benoemt haar als zijn held. Vandaag spreekt hij over leven in het oorlogsgebied, en vooral over Mohammeds moed en kracht. Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag reizen we af naar Turkije, waar het in ruim twintig jaar onder Erdogan steeds moeilijker is geworden om je openlijk tegen zijn regime uit te spreken. Protest wordt hard onderdrukt, critici worden gearresteerd en er heerst censuur. Toch durfde de held van journalist en documentairemaker Suzan Yücel zich eerder dit jaar uit te spreken. Acteur Cem Yiğit Üzümoğlu verhief tijdens grote protesten zijn stem in een zeldzaam verzet, maar betaalt daarvoor een hoge prijs. Presentatie: Laura Stek. 

Nursyahbani Katjasungkana is een voorvechtster voor vrouwen- en LHBTI+-rechten in Indonesië die tijdens de dictatuur van Soeharto haar leven wijdde aan gerechtigheid. Ook is ze de partner van Emeritus-hoogleraar antropologie Saskia Wieringa (UvA) die in onze zomerserie aanschuift om te praten over haar jarenlange onderzoek naar genderverhoudingen en lesbische relaties in Indonesië. Hoe heeft hun gezamenlijke strijd de vrouwenbeweging in Indonesië gevormd – en wat staat er nog te winnen? Presentatie: Tim de Wit 

De Nederlands-Palestijnse antropologe Dina Zbeidy groeide op in Israël en werkte voor mensenrechtenorganisaties in Palestina. Ze vertelt over haar held: haar vader Ali, die haar de Palestijnse cultuur meegaf en haar in aanraking bracht met culturele iconen als cartoonist Naji al-Ali en schrijver Ghassan Kanafani. Hun werkt geeft Zbeidy kracht in een voor de Palestijnen ongekend duistere tijd. In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Tim de Wit.

Sinds de Arabische Lente is Egypte veranderd van revolutionaire hoop naar harde repressie onder president Al-Sisi. Mensenrechtenactivist Alaa Abdel Fattah, hét gezicht van de opstand, zit al jaren vast. Toch blijft zijn stem klinken, nu vooral in solidariteit met de Palestijnen. Voormalig correspondent Eduard Cousin over hoe verzet blijft bestaan, zelfs in de cel. En wat betekent dat voor ons, hier in Nederland? Presentatie: Tim de Wit

Vandaag te gast: journalist, fotograaf en documentairemaker Ruben Terlou, die de afgelopen jaren meermaals afreisde naar Myanmar, waar sinds de militaire staatsgreep in 2021 in een bloedige burgeroorlog woedt. Zijn heldin is Maythe, een 22-jarige verpleegster die werkt aan het front. Hoe is het leven aan het front en wat motiveert haar en andere jonge verzetsstrijders in Myanmar om te vechten?  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met onze gasten over hun persoonlijke held of heldin: mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Tim de Wit 

NOS-journalist en oud-Amerikacorrespondent Marieke de Vries over de staat van de Amerikaanse pers en democratie. Ze spreekt over haar heldin, politiek cartoonist Ann Telnaes, die na zestien jaar vertrok bij The Washington Post. Directe aanleiding was een kritische spotprent over eigenaar Jeff Bezos, die intern op veel weerstand stuitte. Een pijnlijk voorbeeld van hoe politieke en commerciële druk steeds vaker doordringt tot de redactievloer. Presentatie: Tim de Wit

Vandaag staan we stil bij de kritieke situatie in Gaza, waar de honger om zich heen grijpt. VN-chef Antonio Guterres spreekt van een ‘horrorshow’ en een ‘mate van dood en verderf die haar gelijke niet kent in onze tijd’. Intussen trekt het Israëlische leger voor het eerst het relatief veilige Deir al-Balah binnen, vertelt correspondent Ruth Vandewalle. De kritiek vanuit Europese landen neemt toe, maar concrete actie lijkt voorlopig uit te blijven. Wat betekent die houding voor de internationale rechtsorde? Dat bespreken we met Christine van den Wyngaert, die jarenlang rechter was bij het Internationaal Strafhof, en Alette Smeulers, hoogleraar internationale misdrijven aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Congo kent een lang verleden van conflict en geweld, strijd om grondstoffen en corruptie. Een geschiedenis die opnieuw zichtbaar is in de oorlog die in oosten van het land afgelopen half jaar is opgelaaid. De held van VRT-journalist Katrien Vanderschoot, probeert al sinds haar 21ste de koers van het land te veranderen. Rebecca Kabugho doet dat temidden van alle strijd slechts gewapend met woorden. In een tijd waarin vredesakkoorden om de oorlog te stoppen de krant halen, maar de diepere oorzaken minder worden besproken, laat het levensverhaal van Rebecca één ding glashelder zien: echte verandering begint van binnenuit. Presentatie: Tim de Wit.

Activist Maria Galindo zet Boliviaanse politici en functionarissen op scherp, doordat ze hun tekortkomingen op geheel eigen wijze aankaart. Zeker nu, in aanloop naar de verkiezingen in het land. Soledad Valdivia van de Universiteit Leiden doet al jaren onderzoek in Bolivia en stelt ons voor aan deze excentrieke activist. Presentatie: Chris Kijne

Zuid-Afrika telt de meeste hiv-gevallen ter wereld. De strijd tegen aids sleept al decennia voort, gehinderd door politiek en taboes. Nu internationale steun afneemt, breekt een onzeker nieuw hoofdstuk aan. Toch blijft Vuyiseka Dubula strijden: onvermoeibaar en compromisloos. Ze is een inspiratiebron voor arts Marijke Wijnroks, voormalig aidsambassadeur en nu actief bij hulporganisatie het Global Fund. Presentatie: Chris Kijne