Bureau Buitenland

Zo’n 970 reservisten van het Israëlische leger, onder wie piloten en officieren, hebben een brief ondertekend waarin ze oproepen tot het beëindigen van de oorlog in Gaza. Ze weigeren niet hun dienstplicht, maar willen niet meewerken aan wat zij zien als politiek gemotiveerd militair geweld. Antropoloog en Israël-kenner Erella Graciani duidt deze opvallende actie én de felle reactie vanuit de legertop. (08:29) Oud-Duits minister over de nieuwe wind in Berlijn Naar verwachting wordt CDU-leider Friedrich Merz in de week van 5 mei tot bondskanselier gekozen, waarna zijn nieuwe regering van start gaat. De coalitie met de SPD heeft grote ambities, zowel op nationaal als internationaal vlak. Prominent lid van het CDU en voormalig minister Peter Altmaier over Duitslands leiderschap en de grote uitdagingen waar zijn land voor staat.  Presentatie: Sophie Derkzen

De kogel is door de kerk in Duitsland: de formerende partijen zijn tot een regeerakkoord gekomen. Dat betekent dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten het de komende jaren samen zullen moeten rooien, met Friedrich Merz van de CDU/CSU als de nieuwe bondskanselier. Wat zijn zij van plan met Duitsland? En wat voor leider zal Merz zijn? We bespreken het met Marja Verburg van het Duitsland Instituut en Jeroen Reygaert, VRT- journalist.  (12:55) China reageert hard op Amerikaanse tarieven  China reageert fel op de torenhoge Amerikaanse importtarieven door tegenmaatregelen te nemen en zegt tot het einde te willen vechten. Amerika is een belangrijk exportland voor China. Hoelang kan China deze economische klappen verduren? En waarom kiezen ze voor een harde tegenaanval? Frank Pieke, hoogleraar moderne China studies aan de Universiteit Leiden, over de harde reactie vanuit China.  Presentatie: Sophie Derkzen

President Zelensky heeft in een videoboodschap bevestigd dat het Oekraïense leger actief is in de Russische regio Belgorod, naast het Russische Koersk. Volgens de Oekraïense leider zijn de operaties aan de landsgrenzen gerechtvaardigd: "De oorlog moet terugkeren naar waar die vandaan kwam." Aan correspondent Michiel Driebergen vragen we waarom Kyiv nu deze aanval inzet. (09:54) Hoe Europa zijn industrie wil redden In onze geopolitieke serie ‘De Oplossing van het Westen’ gaat het vandaag over de Europese industrie. De Amerikaanse importheffingen zijn slechts de nieuwste klap in een lange reeks tegenslagen. Door de torenhoge energieprijzen wordt het voor Europese fabrieken steeds lastiger om te overleven. Maar juist nu zijn die fabrieken onmisbaar, stelt de Europese Commissie. Hoe houdt Europa zijn industrie overeind? Daarover spreken we met econoom Rens van Tilburg van het Instituut voor Milieuvraagstukken (VU) en Sander Tordoir, hoofdeconoom bij de Europese denktank CER. Presentatie: Sophie Derkzen

Wereldwijd dalen de beurzen scherp na de aankondiging van de regering Trump om voor bijna alle landen, met uitzondering van Rusland, forse importheffingen in te voeren. Hoe wordt er in Berlijn gereageerd, waar de nieuwe coalitie toch al moeite heeft om middels een regeerakkoord de haperende Duitse economie vlot te trekken? En wat moet het antwoord van de EU zijn? Daarover onze correspondent in Duitsland, Guy Hoeks, en ING-econoom Bert Colijn. (14:42) Onderwijs te midden van oorlog: een kijkje in een basisschool in Douma In Syrië groeit een generatie kinderen op die niets anders kent dan oorlog. Veel scholen zijn verwoest en miljoenen kinderen krijgen geen onderwijs. Maar hoe staat het met de scholen die nog wel functioneren? Een reportage van Nienke Edelenbosch en Jaap van den Biesen, gemaakt op een basisschool in Douma.  Presentatie: Tim de Wit

De spanning tussen aartsvijanden Amerika en Iran bereikte afgelopen week een hoogtepunt: president Trump wil een nieuwe nucleaire deal sluiten en dreigt met luchtaanvallen. Maar Iran piekert er vooralsnog niet over om met de Amerikanen aan tafel te gaan. Om al die spanningen beter te begrijpen, bekijken we de wereld vanuit Iran - wat maken die dreigementen van Trump daar nu los? Hoe probeert Iran zijn eigen veiligheid te garanderen? Daarover journalist en Midden-Oosten-expert Ghassan Dahhan. (15:53) Wetenschap door de geopolitieke bril Met natuurkundige Robbert Dijkgraaf bekijken we de wetenschap door een geopolitieke bril; hoe belangrijk is de wetenschap voor de macht? Trump draait de geldkraan dicht, terwijl in andere delen van de wereld kennishubs ontstaan, waar staat Europa in dit verhaal? En: is kennis macht? Presentatie: Sophie Derkzen

Met een historische uitspraak van het Constitutioneel Hof in Zuid-Korea is president Yoon uit zijn ambt gezet. De rechtbank oordeelde unaniem dat Yoon “de grondbeginselen van de democratie heeft geschonden”, toen hij in december een couppoging deed. Wat staat Zuid-Korea nu te wachten? En wat gebeurt er met Yoon zelf? Korea-deskundige Remco Breuker, van de Universiteit Leiden, is te gast. (08:26) Transgenderrechten VS onder druk Sinds Trump weer aan de macht is, staat het inperken van transrechten hoog op zijn agenda. Zo mogen transgender en non-binaire personen niet langer een 'X' als genderaanduiding op officiële documenten gebruiken. Daarnaast zouden transgender vrouwen uitgesloten worden van deelname aan vrouwensporten en wil hij transgender personen uit het leger weren. Het leidde ertoe dat trans persoon Andy Passchier besloot Amerika te verlaten. Andy vertelt over haar vertrek. Ook cultuurwetenschapper Margriet van Heesch (UvA) schuift aan. (21:50) Bureau Buitenland ook op tv Vanaf komende zondag is

Europa heeft een 'sterk plan' om de Verenigde Staten terug te slaan in de handelsoorlog. Daarmee reageerde de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op de draconische tarieven die Donals Trump afgelopen nacht heeft afgekondigd. Voor producten uit de Europese Unie (EU) geldt een tarief van 20%, Europese auto’s treft een heffing van 25%. Maar hoe gaat Europa dan reageren? Zeker met verschillende belangen en zorgen binnen de lidstaten. Daarover Rob Heirbaut, VRT-correspondent in Brussel. (11:00)De foute vrienden van Europa in Centraal-Azië Europa wil flink meer gaan samenwerken met landen als Kazachstan, Kirgizië en Turkmenistan. Lang lagen de Centraal-Aziatische landen in de geopolitieke schaduw van Rusland, maar de afgelopen jaren groeit hun rol op het wereldtoneel. Vandaag en morgen vindt in Oezbekistan zelfs de eerste EU-Centraal-Azië-top plaats. Waarom juist nu? En is daarbij ook aandacht voor de grote mensenrechtenschendingen in deze landen? In het zesde deel van onze serie 'De oplossi

De immigratiedienst van Berlijn wil vier jonge inwoners deporteren naar hun landen van herkomst: de VS, Polen en Ierland. Dit omdat ze hebben meegedaan aan pro-Palestijnse demonstraties. Geen van de vier is veroordeeld voor een misdrijf. Het is een stap die zorgen oproept over de vrijheid van meningsuiting in Duitsland. Daarover o.a. VRT-correspondent Jeroen Reygaert.  (15:45) Muzikant in oorlogstijd Wat doe je als kunstenaar, als zich in jouw land een tragedie afspeelt? De Syrische klarinettist en componist Kinan Azmeh studeerde aan het prestigieuze Juilliard en woonde al jaren in de VS toen in zijn land de oorlog uitbrak. Hij nam zich voor niet langer van de zijlijn toe te kijken. In de bioscoop is nu de film Half Moon te zien, over het werk van Azmeh, en deze week treedt hij op in Nederland. Redacteur Djuna Kramer sprak hem. Presentatie: Tim de Wit  

Vijftien vermiste hulpverleners zijn dood teruggevonden in een massagraf in Rafah, Gaza. Volgens de Verenigde Naties zijn ze “een voor een” omgebracht. Minstens één slachtoffer werd vastgebonden aangetroffen. Met meer dan duizend gedode zorgmedewerkers sinds het begin van de oorlog groeit de overtuiging dat Israël gericht hulpverleners aanvalt. We spreken met directeur Harm Goossens van het Nederlandse Rode Kruis over de veiligheid van hulpverleners in Gaza. (11:19) Trump stelt ultimatum aan Iran In een nieuw hoofdstuk van de spanningen tussen de VS en Iran dreigt president Trump met militaire aanvallen als Iran niet akkoord gaat met een nucleaire deal. Volgens Trump zullen het bombardementen zijn “zoals nooit eerder gezien”. Iran reageert afwijzend en beschuldigt de VS van chantage. Historicus en Iran-kenner Peyman Jafari over de oplopende spanningen tussen de twee landen. Presentatie: Tim de Wit

Marine Le Pen, boegbeeld van het Franse radicaal-rechts, is schuldig bevonden aan het verduisteren van miljoenen euro’s Europees geld. In het vonnis dat vanmiddag werd uitgesproken wordt ze 5 jaar onverkiesbaar verklaard, waardoor ze niet mag deelnemen aan de presidentsverkiezingen van 2027. Bovendien krijgt ze 4 jaar celstraf, waarvan 2 voorwaardelijk. We spreken met Trouw-correspondent Eva Rammeloo en voormalig correspondent in Frankrijk Stefan de Vries over de deze historische veroordeling. (13:38) Noodhulp aan Myanmar kent vele dilemma's Myanmar kampt met een ramp van enorme omvang. De aardbeving heeft zeker 1700 mensen het leven heeft gekost en de kans is groot dat het aantal verder oploopt. En dat alles komt bovenop een land dat al verscheurd is door een burgeroorlog. De noodhulp komt moeizaam op gang - en dat heeft alles te maken met de militaire junta in Myanmar - die alle touwtjes strak in handen wil houden. Hoe moet je je als hulporganisatie opstellen? Daarover Thea Hilhorst, hoogleraar humanitair

Het is al jaren een vurige wens van premier Netanyahu: hij wil meer grip op de benoeming van rechters en lijkt nu daarin zijn zin te krijgen. Het Israëlische parlement is akkoord met een nieuwe wet, waardoor de aanstelling van het hooggerechtshof na de volgende verkiezingen onder politieke controle komt te staan. De beslissing voert de grootschalige protesten tegen de regering van Netanyahu verder op, al de hele week gaan mensen in Israël de straat op uit woede over het schenden van het staakt-het-vuren. Antropoloog en Israël-kenner Erella Grassiani is te gast. (09:53) Wat moeten de bolsonaristen zonder Bolsonaro? Het houdt de gemoederen in Brazilië flink bezig: oud-president Jair Bolsonaro moet terechtstaan voor het beramen van een staatsgreep. Dat besloot het hooggerechtshof unaniem. Wat betekent het voor de toekomst van Bolsonaro’s uiterst rechtse beweging? En wie zal er voor zijn partij dan aan het roer staan bij de verkiezingen volgend jaar? Daarover Marc Bessems, Braziliëkenner en voormalig correspond

President Trump heeft in korte tijd de wereldorde opgeschud. Bondgenoten zoals Canada en Denemarken zijn geschokt over Amerikaanse inlijvings- en annexatieplannen, zoals die voor Groenland. Dit trekt ook een grote wissel op de NAVO, het bondgenootschap waarbij vertrouwen – het idee dat het ene lid voor het andere opkomt – zo belangrijk is. Canada en Denemarken, beide lid van de NAVO, voelen zich nu juist bedreigd. In het vijfde deel van onze serie 'De oplossing van het Westen. Xi, Poetin en Trump in strijd met Europa' staat de vraag of de NAVO nog een toekomst heeft centraal. In hoeverre kunnen Europese landen nog op bescherming van de VS rekenen? Daarover te gast: voormalig generaal Tom Middendorp en hoogleraar geopolitiek Bastiaan van Apeldoorn, vicevoorzitter bij de SP.   Presentatie: Chris Kijne  

Plannen voor radicale verscherping Duits asielbeleid In Duitsland slaan centrumlinks en centrumrechts de handen ineen voor het strengste migratiebeleid in decennia. De beoogde Duitse coalitie wil met nieuwe plannen een kantelmoment in de binnenlandse veiligheid bereiken. Het toeval wil dat het plan nogal lijkt op het hoofdlijnenakkoord van de Nederlandse regering. Maar is het ook haalbaar? We bespreken het met Marja Verburg van het Duitsland Instituut. (10:36) Hoever kan Trump gaan met zijn deportaties? Volgens de Amerikaanse president Donald Trump zijn het de grootste bad guys denkbaar: de Venezolaanse migranten die zijn uitgezet naar een megagevangenis in El Salvador. Maar of het echt om criminelen gaat, is de vraag: ze kregen namelijk geen enkele vorm van proces. Het leidt tot felle confrontatie tussen de president en de rechterlijke macht. Hoe ver kan Trump gaan? Daarover Lou Errens, expert op het gebied van Amerikaans recht, verbonden aan de Uva en ngo justice for property.  Presentatie: Maaike Schoo

De Palestijnse filmmaker Hamdan Ballal, mede-maker van de Oscarwinnende No Other Land, is in zijn geboortedorp op de Westelijke Jordaanoever mishandeld door kolonisten en daarna opgepakt. Zijn film gaat over precies dat geweld.  Frederieke van Dongen van Artsen Zonder Grenzen kent het dorp goed en vertelt over de humanitaire ramp die zich daar nu afspeelt. Britse bezuinigingen op komst: ‘Met het mes in de publieke sector’ De Britse minister van Financiën Rachel Reeves presenteert morgen haar langverwachte voorjaarsverklaring. Verwacht wordt dat zij miljarden gaat schrappen op de rijksbegroting. Het mes gaat in de publieke sector, terwijl de defensie-uitgaven juist stijgen. Binnen Reeves’ eigen Labour-partij klinkt forse kritiek. Over het gemor binnen de regeringspartij is oud-correspondent Hieke Jippes te gast.   Presentatie: Sophie Derkzen

In Turkije is een nationale protestgolf losgebarsten na de arrestatie van Ekrem İmamoğlu, de populaire burgemeester van Istanbul en geduchte rivaal van president Erdogan. Volgens veel betogers is dit meer dan een incident – zij spreken van een kantelmoment. Een moment waarop Turkije definitief dreigt af te glijden van democratie naar autocratie. Collega en Turkijekenner Cevahir Varan sprak met demonstranten die waarschuwen: als we nu niet in verzet komen, raken we onze vrijheden voorgoed kwijt. (16:00) Opera in oorlogstijd De Oekraïense havenstad Odessa ligt al dagen onder zwaar Russisch vuur. Toch wordt er, tussen de raketinslagen door, gewerkt aan een opera- en dansvoorstelling. De Nederlander Gerard Mosterd nam de choreografie voor zijn rekening en toert in april met het gezelschap uit Odessa door Nederland. Maar hoe doe je dat, een voorstelling maken in een stad waar alles wordt kapotgeschoten? Collega Edwin Koopman vroeg het aan Mosterd zelf, die net terug is uit Odessa. Presentatie: Sophie Derkzen

Terwijl er wordt gesproken over vrede in Oekraïne, gaat de oorlog voorlopig gewoon nog door. Ook voor de bijna 18-jarige Zenja. Op haar 14e, moest ze op een vroege ochtend in 2022 halsoverkop Kharkiv ontvluchten voor de naderende Russen. Nu, ruim drie jaar later, wordt de stad nog steeds regelmatig beschoten, maar is het dagelijkse leven weer hervat. Daarom mag Zenja van haar moeder één weekendje terug naar de stad. Om haar eigen kamertje te bezoeken en een vriendin, die achterbleef, opnieuw te ontmoeten. Correspondent Michiel Driebergen ging met haar mee en maakte een reportage. (10:27) Een vredesjournalist in oorlogstijd Voor een stage bij The Times of Israel vertrok de 22- inmiddels 23-jarige Marokkaans-Joodse Gilad Perez naar Tel Aviv. En toen was daar plots de aanval van Hamas op 7 oktober en werd Gilad in één klap correspondent, veel eerder dan hij had verwacht. Hoe blijf je in tijden van oorlog trouw aan journalistieke principes? En hoe doe je als jonge journalist naar eer en geweten verslag van Isra

Er lijkt een sprankje hoop te ontstaan in de bloedige oorlog die woedt in Congo tussen het nationale leger en de door Rwanda gesteunde M23-milities. Gisteren ontmoetten de presidenten van beide landen elkaar in Qatar en beloofden samen te werken aan een ‘langdurige vrede’. Begin dit jaar veroverden de M23-milities veel grondgebied in Congo, wat leidde tot een grote humanitaire crisis. We spreken met Elien Spillebeen, Congo-kenner en journalist bij MO Magazine, over deze toenadering en wat het betekent voor deze regionale oorlog. (08:46) China ziet kansen met Trump Nu de Verenigde Staten zich van ons afkeert, is de wereldorde zoals we die kenden aan het verschuiven. Welke ruimte ontstaat daarbij voor China, dat al langer de wens uitspreekt om meer macht wereldwijd krijgen? In het vierde deel van onze geopolitieke serie ‘De Oplossing van het Westen’ richten we onze blik oostwaarts. Dat doen we met Ingrid d'Hooghe, hoofd Chinacentrum bij Instituut Clingendael, en Nicole Sprokel, die voor Amnesty International

De Turkse politie heeft Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul, gearresteerd op beschuldigingen van omkoping, fraude, het leiden van een criminele organisatie en het steunen van een terroristische organisatie. Imamoglu, een belangrijke politieke rivaal van president Erdogan, en andere oppositieleiders beschuldigen de regering Erdogan er nu van een ‘coup’ te plegen door hem uit te schakelen van deelname aan de verkiezingen. De arrestatie vindt plaats op een moment dat de Europese Unie Erdogan hard nodig heeft voor de stabiliteit in Syrië, maar ook een eventuele troepenmacht in Oekraïne. Collega en Turkijekenner Cevahir Varan over dit opmerkelijke nieuws. (12:00) Kan premier Starmer de Britse gezondheidszorg nog redden? De Britse publieke gezondheidszorg, de NHS, verkeert in zwaar weer: eindeloze wachtlijsten, overwerkte artsen en chronische onderfinanciering. Premier Keir Starmer wil het tij keren en heeft een ambitieuze reorganisatie aangekondigd waarmee hij de bureaucratie flink hoopt te beperken. We

Al langer werd door Israël aan het staakt-het-vuren gemorreld dat twee maanden geleden is ingegaan. De grenzen werden gesloten, en zelfs de elektriciteit werd afgesloten. Inmiddels is van een bestand niets meer over. De laatste aanval wordt zelfs gesteund vanuit de VS. Wat betekent dit voor de toekomst van de Gazanen? We bespreken het met Peter Malcontent, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht gespecialiseerd in het Israëlisch-Palestijns conflict. (12:51) Is de tijd van de ‘roofbaronnen’ terug in de VS? Eind negentiende eeuw hadden rijke zakenlui als Andrew Carnegie en J.P. Morgan een enorme invloed op de Amerikaanse politiek. Is dat vergelijkbaar met de huidige tijd, waarin de kopstukken van Big Tech onder de regering-Trump steeds meer macht naar zich toe trekken? Met journalist en VS-kenner Casper Thomas onderzoeken we welke parallellen er zijn met de 'Gilded Age' en wat we daarvan kunnen leren. Presentatie: Tim de Wit

Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan Kenia roept veel vragen op. Waarom een officieel bezoek aan Kenia als de mensenrechtensituatie er niet goed is en de Keniaanse politie demonstranten keihard aanpakt? Daarbij zijn tientallen mensen gedood en ontvoerd. Het bezoek wordt door veel Kenianen gezien als een goedkeuring van het beleid van president Ruto. Afrika-correspondent Joost Bastmeijer is in Nairobi om verslag te doen van het bezoek, en Jaya Khamala, oprichter van de petitie 'Opposing the Dutch Royals', vertelt over het gebrek aan mensenrechten in Kenia. (14:07) Waarom de EU Servische demonstranten niet in de steek moet laten In hoofdstad Belgrado gingen honderdduizenden mensen de straat op. Het was daarmee de grootste demonstratie ooit in Servië, en dat is uniek. Er wordt door studenten, boeren en andere burgers al drie maanden geprotesteerd tegen de regering en haar corruptie. Maar volgens historicus Geert Luteijn houdt de EU zich veel te afzijdig. En dat is volgens hem nie